Egeli akademisyenden salgın hastalıklara yönelik matematiksek model projesi

Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Matematik Kısmı öğretim üyesi Doç. Dr. Feyza Esra Erdoğan’ın yürütücülüğünü yaptığı, “Covid 19 üzere salgın hastalıkların modellemesinde kullanılacak olan meta-metalik yarı Riemann manifoldların alt manifoldları” başlıklı proje TÜBİTAK tarafından desteklenmeye uygun bulundu. Proje kapsamında,  Covid-19 üzere salgın hastalıkların modellenmesine yönelik geometrik çalışmalar gerçekleştirilecek.

Ege Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Necdet Budak, proje takımını makamında ağırlayarak tebrik etti. Prof. Dr. Budak, “Ege Üniversitesi olarak, en çok proje üreten ve projesi TÜBİTAK tarafından en çok kabul edilen üniversiteler ortasında dorukta yer alıyoruz. Doç. Dr. Feyza Esra Erdoğan hocamız ve ekibinin  salgın hastalıklara yönelik geliştirdikleri proje TÜBİTAK tarafından desteklendi. Hocamızı ve takımını tebrik ediyor, çalışmalarında muvaffakiyetler diliyorum” dedi.

Doç. Dr. Feyza Esra Erdoğan’ın yürütücülüğünü yaptığı proje EÜ Fen Fakültesi Arş. Gör. Dr. Şerife Işık Bozdağ’ın ve Adıyaman Üniversitesinden Prof. Dr. Selcen Yüksel Perktaş'ın araştırmacı olarak yer alıyor.

Literatüre katkı sağlayacak

Proje hakkında bilgi veren Doç. Dr. Erdoğan, “Metalik manifold esasen makul şartları karşılayan fazladan tensör alanına sahip bir Riemann metrik manifold olarak göz önüne alınabilir. Riemann metrik manifoldlarının kıymetli uygulamaları vardır. Bu uygulamalardan biri de Covid-19 salgınının modellenmesi ile ilgilidir. Bu alanda çalışan Bekiros  ve Kouloumpou üzere araştırmacılar Covid-19 ve gibisi salgınları modelleyen ‘SBDIEM’ ismini verdikleri bir yaklaşım geliştirmişlerdir. Bu modelin matematiksel yapısı, Riemann manifolduna, manifold üzerindeki Brownian hareketine ve Brownian hareketin Stokastik diferansiyel denklemine dayanmaktadır. Buradan Riemann manifoldunun mevcut sorunlar için model olarak kullanılabilecek geometrik bir yapı olduğu görülebilir. Bu projede metalik manifoldlardan daha güçlü ve kesin sonuçların elde edilebileceği bir yapı yardımı ile yeni bir manifold çeşidi tanımlayarak üstte saydığımız çalışma alanlarında kullanılmak üzere literatüre katkı sağlayacağız” dedi.

Doç. Dr. Erdoğan, “Metalik manifoldları ve birinci sefer ortaya koyacağımız meta-metalik-Chi oranını birleştirerek, yeni bir manifold sınıfı tanımlayacağız.  Yarı-Riemann manifoldlar, Riemann manifoldlarıda içine alan ancak metriğin olumlu tarifli olmamasının getirdiği durumdan kaynaklı daha varlıklı bir geometriye ve uygulama alanına sahip manifoldlardır. Öncelikle Riemann manifoldlarda tanımlayacağımız bu yeni manifold tipini, yarı-Riemann manifoldlara taşıyarak, yapacağımız çalışmayı fen ve mühendislik bilimlerinde daha kesin sonuçların elde edilebileceği sorunların çözülmesine imkan sağlamış olacağız” dedi.

Projenin gayesinden bahseden Doç. Dr. Erdoğan, “Bu proje kapsamında öncelikli hedefimiz Covid-19 ve gibisi salgın hastalıkların modellenmesinde üzerinde çalışıldığında daha dengeli sonuçların elde edilebileceği yeni bir manifold kavramı ortaya koymaktır. Üzerinde yaşadığımız dünyayı bir manifold olarak düşündüğümüzde bu manifold üzerinde meta metalik yapıyı kullanarak yapacağımız modellemeyi salgın hastalıkların yayılım suratını ve seyrini incelemede kullanabileceğiz” diye konuştu.

 

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı