Herkesin toksik bireyler ve münasebetlerle karşılaşabileceğini belirten uzmanlar, bu şahısların yakın etrafımızda de olabileceğini söylüyor. Münasebetlerde çaresizlik, öfke, suçluluk, daima açıklama yapma gereği hissetmek üzere hislere dikkat çeken Uzman Klinik Psikolog Dr. Aslı Başabak Bhais, “Bu hisleri sık yaşıyorsanız bu münasebetin toksik olduğunu söyleyebiliriz.” diyor. Toksik bireylerin özür dileme eğiliminde olmadığını vurgulayan Bhais, toksik bireylerin olumsuz hislerini karşısındakine atarak onları da aşağı çektiğinin ve bu bireylerde çoklukla kişilik bozukluğu sorunu olduğunun altını çiziyor.
Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Hastanesi Uzman Klinik Psikolog Dr. Aslı Başabak Bhais, toksik şahısların ve toksik münasebetlerin özelliklerine dair açıklamalarda bulundu.
Toksik kişiyi ya da ilgiyi vakitle tanırız
Hepimizin hayatında vakit zaman toksik beşerler, toksik alakalar olabilir diyerek kelamlarına başlayan Uzman Klinik Psikolog Dr. Aslı Başabak Bhais, “Bu kişi akrabalardan, aileden biri, arkadaş, sevgili yahut eş olabilir. Kısa müddetli hayatımıza girebilir ya da uzun vadeli hayatımızda kalabilir. Biz bu bireyleri süreç içinde bize hissettirdikleri ya da bağın biçimiyle tanıyoruz.” sözlerini kullandı.
Sık yaşadığınız olumsuz hisler bağlantının toksik olduğunu gösterir
‘Toksik’ kavramının ‘zehirli’ demek olduğunu hatırlatan Bhais, “Yani bizi zehirleyen, bizi aşağı çeken. Biz toplumsal münasebetlerimizi neden kurarız? Daha âlâ daha keyifli, daha başarılı olabilmek, bize cüret vermesi, takviye olması için. Lakin bu bireyler tam aykırısını yapar. Biz bu bireyleri nasıl tanıyoruz? Öncelikle bizim bağlarımızda hissettiğimiz hislerden bunu çıkartıyoruz. Şayet birtakım beşerlerle bağınızda çaresizlik, öfke, suçluluk üzere, daima açıklama yapma gereği hissetmek üzere kimi hisleri sık yaşadığınızı düşünüyorsanız, bu bağlantının aslında toksik bir alaka olduğunu söyleyebiliriz. Karşı tarafın bizi bir halde manipüle ettiğini, değiştirmeye, denetim etmeye, muhakkak taraflara çekmeye çalıştığını düşünebiliriz. Yaşadığımız bu hislerden anlayabiliriz.” diyerek toksik alakayı açıkladı.
Haklı olsanız bile suçluluk hissi yaşamanıza neden olurlar
Sağlıklı ilgilerde de tarafların birbirlerine yanlış davranışlarda bulunabileceğine, yanılgılar yapılabileceğine ve kırıcı olunabileceğine değinen Bhais, “Sonrasında özür bekleriz. Lakin bu şahıslarda geri vites yoktur, yani geri adım atma durumu yoktur. Bu şahıslar yanlış bir şey yaptıklarını düşündüklerinde ya da siz bunu düşünüyor olsanız bile asla özür dilemezler. Hatta şöyle olur, dersiniz ki, ‘bu durumda yüzde yüz ben haklıyım, bu hususta da bir şey diyemez artık’. O konuşma o denli farklı yerlere sarfiyat, o denli gündemler açılır ki sonrasında siz kendinizi suçluluk hissiyle bulursunuz. Aslında baktığınızda burada da bir manipülasyon var.” dedi.
Özür dilememek gereksinimlerine düzgün geliyor
“Özür dileyememenin birçok sebebi olabilir.” diyen Bhais bu bireylerde sebebin özgüvenle alakalı bir sorun olduğuna dikkat çekti. Bhais, “Kendisine bir yıkım üzere gelebilir. Bu şahıslar için özür dilemek, ‘ben yanlışım, ben kusurluyum, bana olan hürmet kaybolacak, bu yüzden asla geri adım atmamalıyım, sonuna kadar gitmeliyim’ demek. Alışılmış ki bunların da çocukluk öğrenmeleri ve aile yaşantılarından geldiğini biliyoruz. Bu bireyler durduk yere bu türlü olmuyorlar. Fakat bir halde onların gereksinimlerine özür dilememek düzgün geliyor. Ancak karşıdaki insanın gereksinimine âlâ gelmiyor.” açıklamasında bulundu.
Olumsuz hisleri size de geçer
Bu bireylerin, alakalarda daha fazla sorun yaşayan, ziyan görebileceğini, yalnız olduğunu, kimseye güvenmemesi gerektiğini düşünen bireyler olabileceğini kaydeden Uzman Klinik Psikolog Dr. Aslı Başabak Bhais, “Bu şahısların de hayata bakışıyla baş etme sistemleri aslında bu bağ usulü. Yaşadıklarının sonucunda şahıslar bu türlü bir yol geliştiriyor. Özür dilememek, karşı tarafa kimi hisler hissetmek üzere. Zira vaktinde kendisi de bunu hissetmiş. Olumsuz his aynası diyorum ben buna. Kişi hissettiği hisleri aslında karşı tarafa aktarıyor.” dedi.
İlginizi Çekebilir; web sitesinde haber muhabirisin bu içeriğe göre dikkat çekici başlık yazar mısın. Başlığın uzunluğu en fazla 50 karakter olsun Yeşilay, bu yıl “çocukları tütün endüstrisinin tehdidinden korumak” temasıyla gerçekleşen 31 Mayıs Dünya Tütünsüz Günü’nde, tütün endüstrisinin milyonlarca genci hedef almaya devam ettiğinin altını çiziyor.
Elektronik sigara ve nikotin kesecikleri gibi ürünlerin gençler arasında giderek daha popüler hâle geldiğini ve sağlık sorunu risklerini artırdığını vurgulayan Yeşilay, 31 Mayıs Dünya Tütünsüz Günü’ne özel açıklamalarda bulundu. Tütün kullanımının hem aktif içiciler hem de pasif içiciler için birçok sağlık sorununa yol açtığının altını çizen Yeşilay, 2022 yılı verilerine göre dünya genelinde 13-15 yaş arası en az 37 milyon gencin bir şekilde tütün kullandığını belirtti.Açıklamada erken yaşta başlayan tütün kullanımının bağımlılık riskini artırdığı,tütün kontrolündeki ilerlemeye rağmen milyonlarca gencin tütün endüstrisi tarafından hedef alındığı vurgulandı.
Yeşilay, tütün endüstrisinin gençlere ulaşabilmek için her türlü taktiğe başvurduğu uyarısında bulundu.Açıklamada şu ifadelere yer verildi: “Ergenlerin bağımlılık yapıcı madde kullanımına ilişkin önemli bulgular ortaya koyan Dünya Sağlık Örgütü’nün 44 ülkede gerçekleştirdiği Okul Çağındaki Çocuklarda Sağlık Davranışı (HBSC) Araştırması’na göre,ergenlerin %18’i hayatında en az bir kez elektronik sigara kullandığını ve %10’u bunu son 30 gün içinde kullandığını bildirmiştir. Tıpkı geleneksel tütün kullanımı gibielektronik sigara kullanımı da hem kız hem de erkek çocuklar arasında tüm ülke ve bölgelerde önemli ölçüde artmıştır. Araştırmaya göre, ergenlik yıllarında yüksek riskli davranışlarda bulunmak yetişkin davranışlarını şekillendirebilir; erken yaşta bağımlılık yapıcı maddelerin kullanımı daha yüksek bağımlılık riskiyle bağlantılıdır.Endüstri, gençlere ulaşabilmek adınauzun vadede küresel bir strateji uygularken, ilgili taktiklerini hedef aldığı bölgedeki sosyal, ekonomik ve hukuki duruma göre uyarlamakta ve kendini sürekli yenilemektedir. Örneğin; ürünlerinin uygun fiyatlı ve satın alınabilir olmasını sağlamak için vergilerden satış noktalarına uzanan bir yelpazede esnek düzenlemeler yapmakta, ‘zararsız’ olduğu iddia edilen yeni ürünler geliştirmekte ve kullanımı teşvik eden bir ortam oluşturmaya çalışmaktadır.”
“TÜTÜN ENDÜSTRİSİNİN AMACI,GELİRİNİ SÜREKLİ KILMAK.”
Yeşilay, tütün kullanımının kanser, kalp krizi, felç ve kronik obstrüktif akciğer hastalığı gibi solunum yolu hastalıkları dâhil olmak üzere birçok hastalığın önde gelen nedeni olduğuna da dikkat çekti.“Ekonomik Kalkınma ve İş Birliği Örgütü 2023 yılı bir Bakışta Sağlık Raporuna göre,hamilelik sırasında sigara kullanımı düşük doğum ve erken doğum riskini artıyor. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), tütün kullanımının dünyada her yıl 8 milyon insanın ölümüne neden olduğunu; bu ölümlerin 1,2 milyondanfazlasının pasif içicilikten kaynaklandığını ve 65 binin ise çocuklar arasında gerçekleştiğini belirtmekte. OECD ülkeleri genelinde, 2021 yılında 15 yaş ve üzeri kişilerin %15,9’unun her gün dumanlı tütün ürünü kullandığı, sigara kullanım oranlarının Fransa ve Türkiye’de%25’in üzerindeolduğuifade edildi. Aynı araştırmada tütün endüstrisinin, ergen ve gençlere hitap eden ürünlerin yanı sıra çeşitli reklam ve tanıtım taktikleri geliştirdiği, sosyal medya ve yayın platformları aracılığıyla geniş kitlelere ulaştığı da vurgulandı. 2022 yılı verilerine göre dünya genelinde 13-15 yaş arası en az 37 milyongencin bir şekilde tütün ürünü kullanılıyor.
Dünya Sağlık Örgütü, Avrupa’da13-15 yaş arası erkeklerin %11,5’i ve kızların da %10,1’inin tütün kullandığını,elektronik sigara ve nikotin kesecikleri gibi ürünlerin gençler arasında giderek daha popüler hâle gelmesinin bağımlılık ve sağlık sorunu risklerini artırdığını vurguluyor.Tütün endüstrisinin gençleri hedefleyen faaliyetlerisadece halk sağlığını tehlikeye atmakla kalmıyor, aynı zamanda ekonomik sıkıntılara ve çevresel tehlikelere de yol açabiliyor. Endüstrinin ana hedefi,gelirlerini daha da artırabilmek amacıylaaldatıcı uygulamalarıyla halk sağlığı politikalarını baltalamak ve gelecek nesiller arasında bağımlılığı sürdürmeyi sağlamak.
“GELECEK NESİLLERE DAHA SAĞLIKLI, TÜTÜNSÜZ BİR YAŞAM SUNMALIYIZ.”
Yeşilay, bu doğrultuda, devletlerin kanıta dayalı politika oluşturmaya öncelik vermelerinin ve gençleri tütün endüstrisinin zararlı uygulamalarından korumak adına sıkı düzenlemeler yapmaları için Dünya Sağlık Örgütü gibi uluslararası örgütlerin kamu ve sivil toplumla iş birliği kurmasınınne kadar önemli olduğunu hatırlattı. Avustralya’da kısa süre önce tek kullanımlık elektronik sigaraların yasaklandığını ve elektronik sigara tatları ve renklerine kısıtlamalar getirildiğinihatırlatan Yeşilay, veri odaklı savunuculuktan yararlanarak, farkındalığı artırarak ve paydaşlar arasında iş birliğini teşvik ederek gençlerin güçlendirilmesi ve gelecek nesiller için daha sağlıklı, tütünsüz bir yaşam sunulmasının mümkün olabileceğinin altını çizdi.
Bu bireylerde çok önemli bir memnuniyetsizlik beklendiğini söyleyerek kelamlarına devam eden Bhais, “Sürekli mutlu olmama durumu vardır. Tenkit vardır, daima bir şeylere sinirlenirler, kızarlar, rahatsız olurlar, alınganlık gösterirler. Bir kafeye gidersiniz garsonla tartışırlar, sinemaya gideceksinizdir sinemanın yeri ile ilgili şikayet ederler. Siz de bir müddet sonra o hisleri satın alırsınız, bir mühlet sonra sizde onun yanındayken bu hisleri sık hissettiğinizi daha eleştirel, daha alıngan olduğunuzu fark edersiniz. Aslında sizi de o hislerle aşağıya çekmeye çalışırlar.” formunda konuştu.
Toksik şahıslar için ‘kötü kalpliler’ diyemeyiz
Bu bireylere ‘kötü insanlar’ denilemeyeceğinin altını çizen Bhais, “‘Bu kişi berbat kalpli ve bana bunu yapmaya çalışıyor’ diyemeyiz. Yalnızca hayatta öğrendikleriyle, aldıkları topladıkları bilgilerle bu türlü baş edebildikleri için kişi bunu yansıtıyor. Mesela, tıpkı şeyleri onlara yapmaya başlarsanız bunu olağan karşılarlar. Onlar esasen ilginin tabiatının bu olduğunu düşünüyor. O yüzden de siz ona birebir biçimde davrandığınızda o kendini gerçekleştiren kehanet üzere düşünüyor. ‘Böyle olacağı muhakkaktı, aslında bu türlü olmasını bekliyordum’ diye düşünürler.” kelamlarıyla açıkladı.
Toksik kişiliğin farkına varılması çok zor
Bu durumun farkında varılmasının çok sıkıntı olduğunu söyleyen Uzman Klinik Psikolog Dr. Aslı Başabak Bhais, “Bireyler lakin, hayatlarında ehemmiyet verdiği bireylerle sorun yaşadığında, ilgilerinde ya da hayatı yaşama formunda sorun olduğunu fark ettiklerinde terapiye başvuruyor. Diyor ki, ‘ben memnun değilim, ben hayatımdan şad değilim, yani ortada bir şey yok lakin ben mutlu değilim.’ Ya da ‘Ben herkesle tartışıyorum, herkesle hengame ediyorum. Herkes benden uzaklaşıyor, yalnız hissediyorum.’ Lakin bu şikayetlerle, dolaylı yollardan fark ederek geliyorlar.” açıklamasında bulundu.
Davranışları çoklukla kişilik bozukluğu kaynaklı
Toksik insanların davranışlarının altında yatan nedenin aslında bir hastalık olduğunu lisana getiren Bhais, “Altta yatan neden, dert, depresif bir durum, kişilik bozuklukları olabilir. Ekseriyetle kişilik bozuklukları daha sık gördüğümüz bir neden oluyor. Bu nedenle yeterli insan yahut makus insan olarak değerlendirmemek, bunun bir hastalık olduğunu bilmek gerekiyor.” ikazında bulundu.
Sağlıklı bir bağda aldığınız kadar verebiliyor olmak önemli
Memnuniyetsiz, depresif yahut dertli herkese toksik denilemeyeceğine dikkat çeken Bhais kelamlarını şöyle tamamladı:
“Bir bağlantının başından sonuna siz bu durumları hissediyorsanız o toksik bir kişidir. Lakin bazen arkadaşlarımızın dosta muhtaçlığı vardır, bir şeyleri anlatmaya gereksinimi vardır. Kimi insanların çok keyifli olmadığı için sessiz kalmaya gereksinimi vardır. Bu periyotları de arkadaşlarla birlikte geçirmek gerekebilir. Sağlıklı bir münasebette aldığınız kadar verebiliyor olmak kıymetlidir. Ben şayet pahalı hissetmek ya da itimat hissi verebiliyorsam, o da bana sevgi ve şefkati verebiliyor mu? Benim gereksinimim olanı alıp ben ona gereksinimi olanı verebiliyor muyum? Bir taraf daha fazla veriyorsa, bir taraf daima daha fazla alıyorsa o vakit orada istikrarsız ve sağlıklı olmayan bir ilgi vardır.”
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
News
