Oltaya Takıldıktan Sonra Atılması Gereken 10 Adım

Kimlik avı e-postaları, insanların şahsî datalarını çalmak ve aygıtlarına makûs hedefli yazılım yerleştirmek isteyen hatalıların kullandığı bir usul. Her yıl yüz binlerce insanın başına gelen bu dolandırıcılık prosedürüne maruz kalanların sayısı giderek artıyor. Siber güvenlik şirketi ESET, yaygınlaşan bu tehdide karşı tekliflerde bulundu, daha makus sonuçlara ulaşmadan yapılması gerekenleri sıraladı. 

 

Yazım ve  dil bilgisi yanılgıları, acil yahut dehşet hissi veren bir lisan ve bağlam eksikliği üzere özellikler kimlik avı taarruzlarının ortak ipuçlarıdır. Bu tıp taarruzları gerçekleştirenler, maksatlarının geçmiş irtibat kayıtlarını sabırla ve titizlikle inceleyerek planlama yaptıkları için çok inandırıcı görünür ve başarılı olurlar. Dolandırıcıların büyük ölçekli dolandırıcılık teşebbüslerinde en sık kullandığı formüllerden biri de aktüel olaylardan faydalanmaktır. Ücretsiz COVID-19 testi yapılıyor üzere görünen bir e-posta, aslında kurbanların ferdî bilgilerini geçersiz bir form aracılığıyla elde etmenin bir yolu olarak planlanmış olabilir. 

 

ESET uzmanları oltaya takıldıktan sonra yapılması gerekenlerle ilgili ipuçlarını kullanıcılar için derledi.

 

1. Rastgele ek bir bilgi vermeyin 

Bir çevrimiçi mağazadan kuşku uyandıran bir e-posta aldınız, merak ettiniz ve üzerinde çok fazla düşünmeden irtibata tıkladınız. İrtibat sizi muteber görünen bir web sitesine yönlendirdi fakat tekrar de aklınızda kimi kuşkular var. Yapılacak birinci şey rastgele bir ek bilgi paylaşmaktan kaçınmaktır. Kimlik bilgilerinizi girmeyin, banka hesap bilgilerinizi vermeyin. Dolandırıcılar sadece bilgilerinizi elde etmek istiyor ve aygıtınıza makus hedefli yazılım yüklemediyse oltadan kurtulmuş olma ihtimaliniz yüksektir.

2. Aygıtınızın internet ilişkisini kesin

Bazı kimlik avı hücumlarında, dolandırıcılara bilgisayarınıza, cep telefonunuza yahut öteki bir aygıtınıza erişim müsaadesi vermiş olabilirsiniz. Makus hedefli yazılım içerebilir, sizin ve aygıtınız hakkında bilgi toplayabilir yahut aygıtın uzaktan denetimini ele geçirebilirler. Ziyan görmeyi engellemek için süratli hareket etmek koşuldur. Tehlikeye giren aygıtın internet irtibatını keserek başlayın. Kablolu temasa sahip bir bilgisayar kullanıyorsanız, internet kablosunu bilgisayarınızdan çıkarmanız kafidir. Wi-Fi üzerinden bağlıysanız, aygıtın ayarlarından ilişkiyi kesmeniz yahut cep telefonunuzdaki 'uçak modu' özelliğini açmanız gerekir.  

3. Datalarınızı yedekleyin 

İnternet ilişkisini kesmek, makus maksatlı yazılım sunucusuna daha fazla data gönderilmesini önleyecektir fakat bilgileriniz hala tehlike altındadır. Başta fotoğraf ve görüntü üzere ferdî bilgiler olmak üzere hassas dokümanlar, yüksek kıymetli evraklarınızı yedeklemelisiniz. Lakin bilgileriniz makûs hedefli yazılım tarafından çoktan ele geçirilmiş olabileceğinden yedekleme riskli olabilir. Zira muhtemelen son doğum günü partinizin fotoğraflarıyla birlikte berbat gayeli yazılımı da yedeklemiş olacaksınız.  Bunun yerine, belgelerinizi tertipli olarak ve evvelden yedeklemelisiniz. Makus hedefli yazılım aygıtınızı ele geçirirse, datalarınızı harici bir sabit şoförden, USB bellekten yahut bir bulut depolama hizmetinden kurtarabilirsiniz.

4. Berbat maksatlı yazılım ve başka tehditler için bir tarama yapın

Cihazınızı yine internete bağlamadan emniyetli bir sağlayıcının anti-virüs yazılımını kullanarak aygıtınızı tam bir taramadan geçirin.  Mümkünse ESET'in Fiyatsız Çevrimiçi Tarayıcısı üzere bir tarayıcı kullanarak ikinci bir tarama daha yapın. Tarayıcıyı bilgisayara ya da USB hard disk üzere başka bir aygıta indirin. Böylelikle sonrasında ele geçirilen bilgisayara bunu takabilir ve yazılımı buradan yükleyebilirsiniz. Tarama sırasında aygıtı kullanmayın ve sonucu bekleyin. Tarayıcı kuşkulu evraklar tespit ederse bunları kaldırmak için talimatları izleyin. Tarama süreci rastgele bir potansiyel risk bulmazsa fakat hala kuşkularınız varsa güvenlik sağlayıcınızla bağlantıya geçin. Ayrıyeten hala çok katmanlı, kimlik avı tedbire özelliklerine sahip makûs maksatlı yazılımdan muhafaza programı kullanmıyorsanız, çabucak bir tane edinin! 

5. Fabrika ayarlarına dönmeyi düşünün 

Fabrika ayarlarına dönme, yüklü tüm uygulamaları ve belgeleri kaldırarak telefonu birinci haline getirmek manasına gelir. Kimi makus emelli yazılım tipleri tam sıfırlamadan sonra bile aygıtınızda kalabilir ama taşınabilir aygıtınızı yahut bilgisayarınızı sıfırlamanın tehdidi muvaffakiyetle ortadan kaldırma ihtimali vardır.  Fabrika ayarlarına dönme sürecinin geri alınamadığını ve mahallî olarak depolanan tüm bilgileri sileceğini unutmayın. Nizamlı yedekleme yapmanın değeri muhakkak unutulmamalıdır.

6. Parolalarınızı değiştirin 

Kimlik avı e-postaları sizi kimlik numaralarınızı, banka ve kredi kartı bilgilerinizi yahut oturum açma bilgileri üzere hassas bilgilerinizi paylaşmaya yönlendirebilir. Dolandırıcı sizi yakaladığında mümkün olan en çok bilgiyi almaya çalışacaktır. Siz bilgilerinizi vermeseniz bile aygıtınıza makus gayeli yazılım yüklendiğinde bu bilgilere ulaşabilirler. Bu durumda olduğunuzu düşünüyorsanız, bilhassa de kimlik avı e-postaları sizden oturum açmanızı istiyorsa (örneğin LinkedIn temalı bir dolandırıcılık gibi) oturum açma bilgilerinizi derhal değiştirmelisiniz; tıpkı parolayı e-posta, çevrimiçi bankacılık ve/veya toplumsal medya üzere çeşitli hesaplarda da kullanıyorsanız daha dikkatli olmalısınız. Bu tıp durumlar, her farklı çevrimiçi hizmet için farklı bir kullanıcı ismi ve parola oluşturmanın kıymetini vurgulamaktadır. Çeşitli hesaplarda birebir kimlik bilgilerini kullanmak, saldırganların ferdî bilgilerinizi yahut paranızı çalmasını çok daha kolay hale getirir. 

7. Bankalar, yetkililer ve hizmet sağlayıcılarla irtibata geçin

Banka, kredi kartı bilgilerinizi yahut kartlarınıza erişimi olan bir web sitesinin giriş bilgilerini girdiyseniz, çabucak bankanızı bilgilendirin. Dolandırıcılığı önlemek için kartınızı bloke ederek yahut dondurarak rastgele bir mali kaybı önleyebilir yahut en aza indirebilirsiniz. Diğer insanların da bu dolandırıcılığa uğramaması için yetkililerle irtibata geçmeniz yanlışsız olacaktır. 

8. Yapılan değişiklikleri tespit edin

Cihazlarınızdan yahut hesaplarınızdan birine girmeyi başaran hatalılar, mümkün olduğunca uzun müddet orada bulunmaya çalışabilirler. Giriş bilgilerini, e-posta adreslerini, telefon numaralarını yahut hesabınıza erişimlerini sürdürmelerine yardımcı olabilecek her şeyi değiştirebilirler. Sosyal medya hesaplarınızdaki faaliyetlerinizi, banka bilgilerinizi ve çevrimiçi alışveriş sitelerindeki sipariş geçmişinizi inceleyin. Örneğin yanlış, bilinmeyen yahut onaylanmamış rastgele bir ödeme görürseniz bunu bildirin, giriş bilgilerinizi değiştirin ve para iadesi isteyin.

9. Tanımadığınız aygıtlar olup olmadığını denetim edin

Bilgisayar korsanları hesap bilgilerinizi çaldıysa büyük olasılıkla kendi aygıtlarından giriş yapmaya çalışacaklardır. Birden fazla toplumsal medya platformu, zımnilik ayarları altında mevcut giriş oturumlarınızın kaydını fiyat. Bunu denetim edin ve bilinmeyen aygıtları oturumu kapatmaya zorlayın.

10. Arkadaşlarınızı, temaslarınızı, hizmet sağlayıcılarınızı ve patronunuzu bilgilendirin

Dolandırıcılar bazen kimlik avı irtibatları yahut spam yaymak için ele geçirilen hesaptaki kişi listesini kullanır. Bu hususta dikkatli olun ve oburlarının da tıpkı dolandırıcılığa maruz kalmasını önlemek için gerekli tedbirleri alın. Şayet siber atak iş hesaplarınızda yahut patronunuz tarafından verilen aygıtlarda meydana geldiyse şirketinizin siber olaylarla başa çıkma kurallarına uyun ve durumu derhal yöneticinize ve BT departmanına bildirin. Outlook  veya  Gmail üzere yaygın e-posta hizmetleri de kimlik avı e-postalarını direkt gelen kutunuzdan bildirebileceğiniz araçlar sunar. 

 

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı