Tıp öğrencilerine ‘Yapay Zekâ ve Veri Bilimi’ dersi…

Bilim ve teknoloji geliştikçe sunulan sıhhat hizmetleri ve beklentiler de değişiyor. Hekimlerin kendi dijital yeteneklerini artırarak yeni dünyanın doktorları haline gelmesi gerektiğine dikkat çeken Üsküdar Üniversitesi Tıp Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Haydar Sur, sıhhatte inovasyon için ‘Yapay Zekâ ve Data Bilimi Dersi’ni başlattıklarını kaydetti. Yapay zekâ ve büyük bilgi odaklı derslerin, öğrencilerin temel ve klinik yetkinliklerinin gelişmesi, çeşitlenmesinde bütünleyici maharet kazandıracağına inandıklarını söyleyen Sur, tıp eğitimini farklı mühendislik alanlarıyla da desteklediklerini kaydetti.  

İnsan ömrü ortalaması dünyada son 30 yılda neredeyse 25 yıl artmış durumda. Öte yandan dünya nüfusu yaşlanıyor, yaşlanınca da kronik hastalıkların toplumda görülme sıklıkları ve sıhhat hizmetlerine olan talep artıyor. Bunun sonucu olarak beşerler sıhhatlerine daha fazla itina gösteriyor. Buna karşın hala milyarlarca insanın sıhhat şuurunun istenilenden çok uzak olduğunu belirten Üsküdar Üniversitesi Tıp Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Haydar Sur, tıp ve bilim dünyasının bu hususta tedbirler aldığını söyleyerek günümüz şartlarında tasarlanmış tıp eğitiminin kıymetinden bahsetti. 

Şehir hayatı sıhhatimizi tehdit ediyor 

İnsan sıhhatinin genetik kalıtsal birtakım belirleyicilerle şekillendiğinin hakikat olduğunu, lakin bütün işin bundan ibaret olmadığını söyleyen Sur, “Beslenme sistemimiz, alışkanlıklarımız, spor yapıp yapmadığımız, gerilim seviyemiz, bağımlılıklarımız, sigara, alkol, kumar, internet üzere bağımlılık alışkanlıklarımız uygun bir uyku tertibinin olup olmaması üzere nedenler bizim sıhhat seviyemizi belirleyen başka faktörler. Öte yandan beşerler işlerini sürdürürken sıhhati tehdit eden faktörlerle bir ortada çalışmak zorunda kalırlar. Yüksek ısı fırınlarında çalışan personeller, açık havada çalışan şahıslar, birtakım kimyasallara maruz kalanlar, polis güvenlik kuvvetleri üzere gerilimle yürütülen işler üzere mesleksel birtakım riskler de kaçınılmaz olarak hayatımızın içinde yer alıyor. Giderek nüfusun artması, insanların kentlerde ağırlaşmaları ve yapay besinlerle beslenmeleri, kendi besinlerini üretememeleri, gereğince havadan, oksijenden, güneşten, ormandan, denizden yararlanamamaları, kent hayatının getirdiği kimi aksilikler da sıhhatimizi tehdit eden faktörler ortasında. Günden güne sağlıklı besine erişimin zorlaştığını da ayrıyeten belirtmek gerekir.” dedi. 

Hasta olmadan ve hasta olduktan sonra alınacak tedbirler var 

“Tıp ve bilim dünyası buna iki türlü tedbir almaya çalışıyor. Hasta olmadan ve hasta olduktan sonra alınacak tedbirler var. Birincisi risk faktörlerini gözetici tedbirlerle insan hayatından çıkarmak. Buna birincil tedbirler diyebiliriz. İkincisi de yaşla birlikte ortaya çıkma ihtimali olan kalp, böbrek, karaciğer, akciğer hastalıkları, kanserler, diyabet, hipertansiyon üzere var olması önlenemese bile beşerde yıkıcı tesirler yaratmadan uzun mühlet bu hastalıklarla birlikte yaşayabilmesini sağlayacak ikincil tedbirleri almak. Bu saydığımız kronik hastalıkların tedavisi yoktur. Hastaların kullandıkları harika tansiyon ilaçlarının, diyabet ilaçlarının ya da kandaki yağları ve şekeri düşürücü ilaçların gerçek bir tedavi olmadığını bilmemiz lazım. Bunlar sekonder yani ikincil tedbire sistemleridir. İnsanların uzun müddet bu hastalıklarla birlikte yaşayabilmelerini sağlamak için alınan tedbirlerdir.” 

Hekimlik ve bilim insanlığı çerçevesini net olarak öğrencilerimize gösteriyoruz 

Üsküdar Üniversitesinin Transgenik Hücre Teknolojileri ve Epigenetik Uygulama ve Araştırma Merkezi’nin çalışmaları kapsamında bilhassa bakterilerin virüslerin genlerine ait çalışmalar yürütüldüğünü söyleyen Sur, “Virüslere karşı aşı geliştirme, tedbirler alma konusunda genetikle birlikte yürüttüğümüz birtakım çalışmalarımız mevcut. Bu alanda TÜBİTAK’tan ve Avrupa birliğinden aldığımız projeler var. Moleküler Biyoloji ve Genetik kısmımız de faal çalışmalar ortaya koymaktadır. Biz Tıp Eğitimini genetik alanındaki araştırma merkezlerimiz, mühendislik ve tabiat bilimleri fakültemizin AR-GE çalışmalarıyla destekliyor, hekimlik ve bilim insanlığı çerçevesini net olarak öğrencilerimizin görüş açılarına yerleştirmeye çalışıyoruz. Dünya ve bilim değişiyor. Elbette buna bağlı olarak da sunulan sıhhat hizmetleri de değişmek zorunda.” diyerek tıp ve genetik bilimi birlikteliğinin altını çizdi. 

Sağlıkta İnovasyon için ‘Yapay Zekâ ve Bilgi Bilimi Dersi’ başlıyor…

21. yüzyılın sıhhat hizmetlerinin özellikleri sayıldığında ‘uzaktan sıhhat hizmeti’ kavramının öne çıktığını söyleyen Prof. Dr. Haydar Sur, “Yapay zekâ natürel ki son periyotta sıhhat teknolojileri ile sıhhat hizmetlerinin de içine girdi. Sağlık Bilimlerinde yapay zekâ uygulamalarını kurulduğumuz 2011 yılından itibaren uygulamada ve akademik çalışmalarımızda önceliyoruz. O denli ki Üsküdar Üniversitesi olarak 2023-2024 akademik yılından itibaren Tıp Fakültesi öğrencilerimize “Sağlıkta İnovasyon için Yapay Zekâ ve Data Bilimi" başlıklı dersi açtık. Böylelikle, Tıp Fakültesi öğrencileri bilhassa büyük bilgi tahlilinde kullanılan modelleme yaklaşımlarını proje uygulamalı olarak görebilecek. Yapay zekâ ve büyük bilgi odaklı derslerin, öğrencilerin temel ve klinik yetkinliklerinin gelişmesi, çeşitlenmesinde bütünleyici marifet kazandıracağına inanıyoruz.” dedi. 

Hekimler dijital yeteneklerini artırarak yeni dünyanın doktorları haline gelmeli 

Artık daha az yanılarak teşhis koyabiliyoruz diyen Prof. Dr. Haydar Sur, “Bu insanlık için bir kazanımdır. Bireyler artık konutundan hekimine online bağlanıp şikayetleri söyleyebiliyor, kamerayı yarasına ya da lezyona tutup hekimine konutundan gösterebiliyor. Yani hiçbir yere gitmeden tedavisini alabiliyor ve elektronik reçetesiyle ilaçlarına kavuşabiliyor. Konsülte etmek gayeli analizlerin ve imajların yurt içinde yahut yurt dışındaki tabipler ortasında anında paylaşıldığı bir dünyadan yani “Telemedicine” dediğimiz uzaktan sıhhat hizmetlerinden bahsediyoruz. Yapay zekâ teknolojileriyle birçok şeyin daha kusursuzca, otomatik olarak makina tarafından yapıldığı bir dünyadayız. Doktorların kendi dijital yeteneklerini artırarak yeni Dünya’nın doktorları haline gelmesi gerekir. Biz eğitimlerimizi o istikamete gerçek yöneltmiş bulunuyoruz. Bu dijital imkanlar geliştikçe dijital dünyaya daha hâkim hekimler yetiştirme zorunluluğumuz artmaktadır.” sözlerini kullandı. Makinelerin sıhhat hizmetlerine girdikçe tabibe olan gereksinimin artacağını vurgulayan Sur, o makinayı yönetecek donanımda insanları o işin başına geçirmek mecburiliği olduğunu belirterek tıp biliminde asıl olanın insan faktörü olduğuna dikkat çekti. 

Tıpta parlayan ve yıldızı yükselen branşlar 

“Birçok hastalığın altında genetik faktörlerin de yer alması nedeniyle ‘Tıbbi Genetik’ kısmının yıldızının yükseldiğini görüyoruz.” diyen Prof. Dr. Haydar Sur, teknolojinin hâkim olduğu radyoloji ve gibisi görüntüleme tekniklerinin kısımlarını de sayabileceğini söyledi. Sur, “Bunların yanında çevresel tesirlerin ve iş ortamlarının sıhhate tesirleri daha güzel bilindiği için Halk Sıhhati branşı da öne çıkıyor. İnsanların beden hoşluklarına daha fazla ehemmiyet vermeye başladığını, sık sık operasyonlar geçirdiğini, silikon ve gibisi destekler yaptırdığını göz önüne aldığımızda ‘Dermatoloji’ ve ‘Plastik Cerrahi’ nin sıyrıldığını da görüyoruz.” tabirlerini kullandı.

‘Tıpta insani bilimler’ dersimizde sıhhatin manevi ve etik tarafını anlatıyoruz 

Üsküdar Üniversitesi Tıp Fakültesi eğitiminin hibrit gerçekleştiğini, birtakım derslerde tıbbın ana mesleksel dersleri sayılacak şura dersleri olarak tasarlanıp, paketler halinde sunulduğunu kaydeden Sur şunları söyledi: “Tıpta yarıyıl dersleri diye kodlanan kimi derslerimiz var. Bunlarda öğrencilerimizin çağdaş bir doktor olarak geniş bir bakış açısıyla mezun olması için; yalnızca mesleğin hünerleri değil işin ideolojisini ve sıhhat sanayisi hakkında bilgi sahibi olmasına yönelik derslerdir. Bu biçim derslere örnek olarak sıhhat bilişimi ve teknolojileri, sıhhat iktisadı, sıhhat antropolojisi ve sosyolojisi üzere dersleri verebiliriz. Bunun dışında her doktorun vicdanlı, insaniyetli mesleğini bilimle yaptığı kadar vicdanıyla da yapan bireyler olmasına çok ihtimam gösteriyoruz. Manevi sıhhat, hoş sanatların tabibin ruhu üzerine tesiri, hastayı anlayabilmek ve empati hünerleri, hastalıkların ve rahatsızlıkların toplumsal boyutlarını kavrayabilme, hastanın söylediklerinden söylemediklerini sezebilme üzere yeteneklerini geliştirmek için ‘tıpta insanı bilimler’ dersini koyduk. Türkçede bu alanda tek olan Üsküdar Üniversitesi tarafından basılmış bir kitabımız da mevcut. Bu da bizim özelliklerimizden birini gösteriyor.”   

Öğrencilerimiz hem özel hem de devlet hastanelerinde staj görüyor

Tıp eğitiminin en değerli kesiminin uygulama olduğunu söyleyerek kelamlarını tamamlayan Prof. Dr. Haydar Sur “Uygulamaya çok değer veriyoruz. Laboratuvarlarımız çok geniş, gerçek kadavra üzerinde anatomi pratikleri yaptırarak öğrencilerimizin insan bedenini gerçek hali tanımalarına imkan veriyoruz. Ayrıyeten bizim NPİSTANBUL Hastanesi ve Ataşehir Memorial Hastanesi olmak üzere iki afiliye hastanemiz var. Uygulama alanlarımızı güçlendirmek için her yıl Sıhhat Bakanlığına bağlı iki eğitim araştırma hastanesi ile de protokoller imzalıyoruz. Geçen sene olduğu üzere bu yıl da Ümraniye Eğitim Araştırma Hastanesi ve Sancaktepe Eğitim Araştırma Hastanesi ile muahedeler imzaladık. Münasebetiyle öğrencilerimiz stajlarını hem özel hastane tarafını tanıyarak hem de devlet hastanelerindeki hastaların davranışlarını gözlemleyerek gerçekleştiriyor, tedavi ve yaklaşımları karşılaştırabiliyorlar.” dedi.

 

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı